Son dönemde hisse senedi piyasalarına olan ilgi ciddi anlamda artmış durumda. Tabi finansal piyasalarda istikrarın sağlanabilmesi açısından da açığa satış işlemleri düzenleniyor. Bu doğrultuda yatırımcılar hisse blokajı nedir, nasıl yapılır gibi soruların cevaplarını araştırıyorlar. Biz de bu makalemizde merak edilen soruları cevaplandırdık.
Hisse Blokajı Nedir?
Sermaye Piyasası Araçlarına ilişkin tüm kayıtlar bu araçlara sahip olan kişiler bazında Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun bünyesinde kayıt altına alınmaktadır. Yatırımcılar TC Kimlik numaraları, şifreleri ya da e-devlet giriş bilgileriyle hesaplarına ait tüm bilgilere ulaşabilmekte ve bununla ilgili işlem yapabilme yetkisine sahiptirler.
Yatırımcıların Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun veri tabanında görüntülediği menkul kıymetleri üzerinde işlem yapmayı sınırlandırarak mevcut yatırım hesabının kendi iradesi dışında başka kimseler tarafından kullanılmasını, alım satım işlemlerinin gerçekleşmesini engellemeye yardımcı olmaktadır.
Hisse blokajı, bir nevi hisseleri dondurma/askıya alma işlemi olarak addedeceğimiz bu sistem yatırımcılar tarafından müdahale edilmediği sürece aktif hale gelmemekte ve yatırımcıya ait hisseler üzerinde yatırımcıdan habersiz hiçbir işlem yapılamamaktadır. Buradaki amaç, aracı kurumunuzun veya herhangi bir başka kişinin, sizin hesabınıza erişimini kısıtlamak ve sizin adınıza alım satım işlemleri üzerinde tasarruf sahibi olmasına izin vermemektedir. Buradaki risk yönetimi tamamen size ait olup başka bir aracı kurum veya kimse tarafından hesaplarınıza erişilmesini engellemektir. Asıl amaç, sizin dışınızda var olan bir karar mercii ile hareket etmeyerek, hisse senetleri alım- satım işlemlerinden olması muhtemel zararın ya da karın sorumluluğunun tamamen yatırımcının kendisine ait olmasıdır.
Hisse Blokajını Kimler Yapabilir?
Hisse blokajını herkes yapabilir. Günlük olarak yatırım yapmaktan kaçınan ve yatırımlarını çok uzun vadeli olarak değerlendirmek isteyen, piyasalardaki çok sert hareketlerden kaçınmak isteyen kimseler hisse blokajı yaparak hesaplarını güvenceye alırlar. Bu sayede kimse yatırımcının bilgisi dışında işlem yapamaz, yapılması halinde de yatırımcı suç duyurusunda bulunabilir. Hisse blokajından faydalanmak tamamen yatırımcının kendi iradesine bağlıdır. Dilediği zaman blokaj işlemi yapabileceği gibi dilediği zaman da bu özelliği sonlandırabilmektedir.
Hisse Blokaj İşlemi Nasıl Gerçekleştirilir?
Yukarıda da belirttiğimiz üzere yatırımcıların tüm menkul kıymetlerine ilişkin bilgiler Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun veri tabanında saklanmaktadır. Dolayısıyla öncelikli olarak yatırımcının Merkezi Kayıt Kuruluşu’na ait olan e-yatırımcı sitesine giriş yapması gerekmektedir. Bu siteye giriş yaptıktan sonra sitenin sol tarafında bulunan Yatırımcı Blokaj menüsüne tıklayarak açılan sayfada sahip olduğunuz menkul kıymetleri göreceksiniz. Çıkan listeden bloke etmek istediğiniz hisse veya hisseleri seçerek lot miktarlarıyla birlikte hisselerinize kolaylıkla bloke edebilirsiniz. Böylelikle uzun vadeli yatırım yapmak isteyen yatırımcılar hisselerini uzun vadede korumaya almış olurlar.
Pek tabi bu blokaj işlemini sadece Merkezi Kayıt Kuruluşu’na ait site üzerinden gerçekleştirmek yerine e-devlet üzerinden de kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz. e-devlet’e giriş yaptıktan sonra arama butonuna Merkezi Kayıt Kuruluşu yazarsanız karşınıza çıkacak uygulama içerisinden de hisse blokajı işlemini kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz.
Hisse Blokajı İşlemleri Ne Zaman Gerçekleştirilir?
Burada yatırımcıların bilmesi gereken bir diğer önemli husus, blokaj işleminin gerçekleştiği saatlerdir. Geçtiğimiz yıllarda hisse blokaj işlemleri akşam saat 20.00 ile sabah saat 08.00 arasında gerçekleştirilmekteydi. Yatırımcılar bu saatler arasında gün içinde emir vermiş olsalar bile blokaj işlemlerinin aktif hale geldiğiniz görüntüleyebiliyorlardı. Sonrasında İstanbul Menkul Kıymetler Borsası aldığı bir kararla hisse senetleri piyasası ikinci seans kapanışını akşam saat 17.00 olarak belirleyince hisse senedi blokaj işlemleri saatinde de güncellemeye gidilmiş ve saatler akşam 21.00 ile sabah 08.00 olarak kararlaştırılmıştı.
Ancak Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun Yatırımcı Blokajı Esasları adında yayınladığı bir genel mektup ile hisse senedi blokaj işlemlerinin gece 23.00 ile sabah 08.00 saatleri arasında gerçekleştirilmesine karar verilmiştir. Dolayısıyla gün içerisinde verilen bir hisse blokajı emri, gece 23.00 ile sabah 08.00 saatleri arasında işleme alınacak ve seçtiğiniz hisselerinize blokaj işlemi o saatler aralığında uygulamaya geçecektir.
Hisselerinize koyduğunuz blokajı kaldırmak için ise herhangi bir saat kısıtlaması bulunmayıp, günün istediğiniz bir saatinde hisseleriniz üzerinden blokajı kaldırarak işlemlerinize devam edebilirsiniz.
Hisse Blokajı Koyma ve Kaldırma Ücretleri Nedir?
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere blokaj işlemleri Merkezi Kayıt Kuruluşu’na ait veri tabanındaki bilgiler ışığında gerçekleştirilmektedir. Merkezi Kayıt Kuruluşu Hizmet Ücret Tarifesinde hisse senetleri üzerinde gerçekleştirilen blokaj koyma ve kaldırma işlemleri için herhangi bir ücret talep edilmediği bildirilmiş, bu hizmetin tamamen ücretsiz olduğu vurgulanmıştır.
Bu bilgiler ışığında gönül rahatlığıyla herhangi bir ücret ödemeden hisselerinize müdahale edebilir, bloke koyabilir veya kaldırabilirsiniz. Sizden bu işlemi gerçekleştirmek için ücret talep edenlere de itibar edilmemesi gerekmektedir.
